Disk performansı, bir Linux sisteminin genel verimliliğini doğrudan etkileyen önemli bir faktördür. Disk tüketimi izleme, sistem yöneticileri için kritik bir görevdir; çünkü yüksek disk kullanımı, sistemin yavaşlamasına veya hizmet kesintilerine yol açabilir. Bu makalede, disk tüketimini izlemek için kullanılan popüler bir araç olan iotop‘un kurulumunu ve kullanımını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

iotop Nedir?​

iotop, Linux sistemlerinde disk girdi/çıktı (I/O) işlemlerini gerçek zamanlı olarak izleyen bir komut satırı aracıdır. Bu araç, hangi süreçlerin disk kullanımını en çok etkilediğini göstererek, sistem yöneticilerinin potansiyel sorunları hızlı bir şekilde tespit etmelerine yardımcı olur. iotop, disk I/O istatistiklerini görsel olarak sunarak kullanıcıların kolayca anlamasını sağlar.

Neden iotop Kullanmalısınız?​

• Gerçek Zamanlı İzleme: Disk I/O işlemlerini anlık olarak takip edebilir ve sisteminizin anlık durumunu görebilirsiniz.
• Süreç Bilgisi: Hangi süreçlerin en fazla disk I/O kaynaklarını kullandığını belirleyerek sistem optimizasyonu yapabilirsiniz.
• Kolay Kullanım: Kullanıcı dostu arayüzü sayesinde, hem yeni başlayanlar hem de deneyimli kullanıcılar için idealdir.

iotop Kurulumu​

1. Gerekli Paketlerin Yüklenmesi​

iotop'''u kurmadan önce, sisteminizde Python ve gerekli kütüphanelerin bulunduğundan emin olmalısınız. Çoğu modern Linux dağıtımı bu kütüphaneleri önceden yüklemiş olsalar da, eksik olanları yüklemek için terminalde aşağıdaki komutları çalıştırabilirsiniz.

Debian/Ubuntu Tabanlı Dağıtımlar​

bash

sudo apt update
sudo apt install iotop

Red Hat/CentOS Tabanlı Dağıtımlar​

bash

sudo yum install epel-release
sudo yum install iotop

Arch Linux Tabanlı Dağıtımlar​

bash

sudo pacman -S iotop

2. iotop'''un Kurulumunu Kontrol Etme​

Kurulumdan sonra, iotop'''un doğru bir şekilde yüklendiğini kontrol etmek için terminalde aşağıdaki komutu çalıştırın:

bash

iotop --version
Eğer kurulum başarılı olduysa, yüklü iotop sürümünü göreceksiniz.

iotop Kullanımı​

1. iotop’u Başlatma​

iotop'''u çalıştırmak için terminalde aşağıdaki komutu kullanın:

bash

sudo iotop
sudo kullanmanız gerekmektedir; çünkü iotop, sistemin disk I/O bilgilerine erişim sağlamak için root yetkilerine ihtiyaç duyar.

2. iotop Arayüzü​

iotop açıldığında, aşağıdaki bilgileri gösteren bir arayüz göreceksiniz:

• PID: Sürecin kimlik numarası.
• Uptime: Sistemin ne kadar süredir çalıştığı.
• Disk Read: Okunan veri miktarı.
• Disk Write: Yazılan veri miktarı.
• SWAPIN: Swap alanına yapılan okuma.
• IO: Diskten yapılan toplam I/O işlemi.

3. iotop’da Filtreleme ve Sıralama​

iotop, belirli işlemleri izlemek ve daha fazla bilgi almak için çeşitli filtreleme ve sıralama seçenekleri sunar. Örneğin:

• Sıralama: Varsayılan olarak, iotop işlemleri disk yazma hızına göre sıralar. Diğer kriterlere göre sıralamak için ok tuşlarını kullanabilirsiniz.
• Sadece Disk Kullanımını Gösterme: -o seçeneği ile yalnızca disk kullanan süreçleri gösterebilirsiniz:
  bash
  
  sudo iotop -o

4. Çıkış Yapma​

iotop'''tan çıkmak için q tuşuna basın. Bu, programdan çıkmanıza ve terminalinize geri dönmenize olanak tanır.